Συναλλαγματική

Συναλλαγματική

Η συναλλαγματική χρησιμοποιείται στις συναλλαγές ως μέσο πίστωσης. Συναλλαγματική είναι το αξιόγραφο που προβλέπεται από το νόμο και χαρακτηρίζεται  ρητά ως συναλλαγματική και με το οποίο δίνει ένα πρόσωπο χρονολογημένη και σαφή εντολή πληρωμής ορισμένου ποσού σε ορισμένο δικαιούχο και σε ορισμένο τόπο και χρόνο.

Η συναλλαγματική περιέχει εντολή πληρωμής και ως εκ τούτου αποτελεί τριτοπρόσωπη σχέση. Αποτελείται από τον εκδότη, τον πληρωτή και τον λήπτη.

Εκδότης είναι αυτός που εκδίδει την συναλλαγματική και δίνει την εντολή πληρωμής.

Πληρωτής είναι αυτός που πρέπει να πληρώσει και

Λήπτης είναι αυτός στον οποίο πρέπει να γίνει η πληρωμή.

Ο εκδότης συνήθως είναι οφειλέτης του λήπτη. Ο λήπτης μπορεί με τη σειρά του να μεταβιβάσει την συναλλαγματική σε άλλον στον οποίο λέγεται «ο υπερού η οπισθογράφηση».

Η συναλλαγματική είναι αξιόγραφο «γεννημένο εις διαταγή» το οποίο σημαίνει ότι μπορεί να μεταβιβαστεί.

Δεν αποκλείεται σε μία συναλλαγματική, εκτός από τα τρία βασικά πρόσωπα, να εμφανίζονται και άλλα, όπως π.χ. οπισθογράφοι και εγγυητές.  Μία συναλλαγματική όμως μπορεί να εμφανιστεί και με λιγότερα πρόσωπα, καθώς ο νόμος επιτρέπει ο εκδότης της συναλλαγματικής να είναι και λήπτης αλλά και πληρωτής. Δικαιούχος της συναλλαγματικής είναι συνήθως ο εκδότης της, μπορεί ωστόσο να είναι και κάποιο άλλο πρόσωπο.

Ο αποδέκτης μιας συναλλαγματικής δεσμεύεται από την αποδοχή της και υποχρεούται να καταβάλει το ποσό της συναλλαγματικής στον δικαιούχο της κατά τη λήξη της, χωρίς να απαιτείται η συνδρομή οποιασδήποτε άλλης προϋπόθεσης.

ΤΥΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ

Για να δημιουργηθεί η υποχρέωση από την συναλλαγματική δεν αρκεί μόνο η σύνταξη του εγγράφου, αλλά είναι απαραίτητη και η συνδρομή κάποιων άλλων στοιχείων. Τα τυπικά αυτά στοιχεία της συναλλαγματικής είναι οκτώ. Αυτά είναι:

1.      Η ονομασία «συναλλαγματική» πρέπει να υπάρχει πάνω στο έγγραφο.

2.      Απλή και καθαρή πληρωμή ορισμένου ποσού – πρέπει η συναλλαγματική να αναγράφει ορισμένο χρηματικό ποσό.

3.      Το όνομα του πληρωτή.

4.      Το όνομα του πληρωτή.

5.      Ο χρόνος λήξης της συναλλαγματικής- εν όψει ή σε ρητή ημέρα.

6.      Ο τόπος πληρωμής.

7.      Το όνομα του λήπτη, δηλαδή εκείνου στον οποίο ή εις διαταγήν του οποίου, θα γίνει η πληρωμή.

8.      Η χρονολογία και ο τόπος εκδόσεως.

9.      Η υπογραφή του εκδότη – πρέπει να είναι ιδιόχειρη και όχι με μηχανικά μέσα.

Αν δεν υπάρχει έστω και ένα από τα παραπάνω επέρχεται ακυρότητα της συναλλαγματικής.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ

Στη σύγχρονη συναλλακτική ζωή η συναλλαγματική μπορεί να εκπληρώσει πλήθος λειτουργιών.

Πιστωτική

Η βασική λειτουργία της είναι πιστωτική καθώς μπορεί να εκδοθεί ως πληρωτέα μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα από τον εκδότη της.

Τυπική περίπτωση εκδήλωσης της πιστωτικής λειτουργίας της συναλλαγματικής στις εμπορικές συναλλαγές, είναι εκείνη κατά την οποία ο πωλητής εμπορευμάτων ( π.χ. παραγωγός ) πωλεί στον αγοραστή (π.χ. λιανέμπορο ) εμπορεύματα με βραχυπρόθεσμη πίστωση του τιμήματος. Ο αγοραστής χρειάζεται την προθεσμία εξοφλήσεως, διότι μέσα στο διάστημα αυτό υπολογίζει ότι θα πουλήσει το εμπόρευμα του και άρα θα έχει τη δυνατότητα να πληρώσει το τίμημα που οφείλει στον πωλητή. Ο πωλητής με αυτό τον τρόπο αποκτά κατά του αγοραστή απαίτηση από την συναλλαγματική η οποία πρέπει να ικανοποιηθεί με ταχεία διαδικασία.

Εγγυητική

Άλλη λειτουργία της συναλλαγματικής είναι η εγγυητική. Μπορεί δηλαδή να χρησιμεύει όχι για να κυκλοφορεί αλλά για την εξασφάλιση του πιστοδότη. Στην περίπτωση αυτή ο πιστολήπτης αποδέχεται την συναλλαγματική την οποία φυλάσσει ο πιστοδότης ή κάποιος άλλος μέχρι τη λήξη της. Μέχρι τότε δεν μπορεί να μεταβιβασθεί. Επιπλέον μπορεί να χρησιμεύσει ως παροχή ασφαλείας.

Τι είναι οι ρήτρες στις συναλλαγματικές;

Πολύ συχνά στις συναλλαγματικές υπάρχουν ή σημειώνονται ρήτρες, δηλαδή όροι. Οι πιο συχνές ρήτρες που προβλέπονται στο νόμο είναι:

1.      «άνευ ευθύνης μου διά την αποδοχήν»: ρήτρα με την οποία απαλλάσσεται ο εκδότης από την ευθύνη του,

2.      «ουχί εις διαταγήν»: ρήτρα με την οποία ο εκδότης αποκλείει τη μεταβίβαση της συναλλαγματικής με οπισθογράφηση,

3.      «άνευ διαμαρτυρικού» ή «ανέξοδος επιστροφή»: ρήτρα με την οποία ο κομιστής απαλλάσσεται από την υποχρέωση να συντάξει διαμαρτυρικό σε περίπτωση μη αποδοχής ή μη πληρωμής.

Πώς μεταβιβάζονται τα δικαιώματα από τη συναλλαγματική;

Η συναλλαγματική μεταβιβάζεται δια οπισθογραφήσεως και συνεπώς ενδέχεται να εμπλακούν και άλλα πρόσωπα ( οπισθογράφοι). Δεν απαιτείται χρονολόγηση της οπισθογράφησης όμως η ύπαρξη ιδιόχειρης υπογραφής και όχι μονογραφής. Με την έγκυρη οπισθογράφηση η συναλλαγματική μεταβιβάζεται στον νέο κάτοχο, και αυτός νομιμοποιείται πλέον να αξιώσει την πληρωμή της.

Πότε μπορεί να πληρωθεί η συναλλαγματική;

Η συναλλαγματική είναι πληρωτέα μετά τη λήξη της. Δύο μέρες αφότου επέλθει η λήξη, ο κομιστής – δικαιούχος της πληρωμής θα πρέπει ή να πληρωθεί από τον αποδέκτη ή να συντάξει διαμαρτυρικό για να στραφεί αναγωγικά κατά κάθε άλλου ευθυνόμενου.

Μπορεί κάποιος πέραν του εκδότη του πληρωτή και του λήπτη να εγγυηθεί για την καλή πληρωμή της συναλλαγματικής;

·Μπορεί δια τριτεγγύησης. Η παροχή εγγύησης πραγματοποιείται δια της αναγραφής επί του σώματος της συναλλαγματικής της φράσης “δια τριτεγγύηση” υπογεγραμμένης από τον εγγυητή.

Πότε παραγράφονται οι αξιώσεις από τη συναλλαγματική;

·Η απαίτηση κατά του αποδέκτη και του τριτεγγυητή της συναλλαγματικής παραγράφονται τρία χρόνια από τη χρονολογία λήξεως της συναλλαγματικής.

·Η απαίτηση κατά των οπισθογράφων της συναλλαγματικής, του εκδότη και των τριτεγγυητών της συναλλαγματικής, παραγράφονται ένα έτος μετά τη χρονολογία συντάξεως διαμαρτυρικού, ενώ αν ο κομιστής δεν είχε υποχρέωση να συντάξει διαμαρτυρικό, ένα χρόνο από τη χρονολογία λήξεως της συναλλαγματικής.

·Η απαίτηση από αναγωγή για απόδοση, η απαίτηση των οπισθογράφων κατά άλλων οπισθογράφων, του εκδότη και των τριτεγγυητών τους παραγράφονται σε έξι μήνες από την ημέρα, κατά την οποία ο οπισθογράφος πλήρωσε τη συναλλαγματική ή από την ημέρα που ασκήθηκε αγωγή σε βάρος του βάσει της συναλλαγματικής.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΟ ΕΙΣ ΔΙΑΤΑΓΗ

Γραμμάτιο εις διαταγή είναι το αξιόγραφο που χαρακτηρίζεται ρητά ως γραμμάτιο εις διαταγή, συντάσσεται κατά ορισμένο τύπο και με οποίο ένα πρόσωπο υπόσχεται να πληρώσει σε κάποιο άλλο ορισμένο χρηματικό ποσό, σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Το γραμμάτιο εις διαταγή περιέχει υπόσχεση πληρωμής για την οποία απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη δύο προσώπων: του εκδότη του γραμματίου, ο οποίος υπόσχεται την πληρωμή και του λήπτη, προς τον οποίο απευθύνεται η υπόσχεση. Δεν αποκλείεται ωστόσο να εμφανίζονται και άλλα πρόσωπα στο γραμμάτιο, π.χ. οπισθογράφοι  και τριτεγγυητές.

ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ

Τα τιμολόγια εκδίδονται για φορολογικούς κυρίως λόγους από τους υπόχρεους βάσει νόμου για την έκδοσή τους και αποτελούν το συνήθη τρόπο τιμολόγησης μεταξύ εμπόρων.

Τα στοιχεία που απαραιτήτως θα πρέπει να αναγράφονται στα τιμολόγια είναι: το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία του πελάτη προς τον οποίο εκδόθηκαν, ο αριθμός φορολογικού μητρώου του και του αστυνομικού δελτίου ταυτότητάς του καθώς και η ΔΟΥ εισοδήματος στην οποία υπάγεται. Κρίνεται δε σκόπιμο να συμπεριληφθούν σε αυτά και τυχόν δευτερεύοντα στοιχεία του πελάτη όπως λ.χ το τηλέφωνο ή μια δεύτερη διεύθυνση.

1.          Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην αναγραφή επί του τιμολογίου των στοιχείων του πελάτη, ιδιαίτερα στην περίπτωση νομικών προσώπων. Η λανθασμένη αναγραφή του νόμιμου εκπροσώπου εταιρείας ως πελάτη, επιφέρει απώλεια των δικαιωμάτων του εκδότη του τιμολογίου έναντι της εταιρείας. Στην περίπτωση αυτή ο εκδότης του τιμολογίου μπορεί να στραφεί μόνο ατομικά κατά του προσώπου το οποίο αναγράφεται ως πελάτης στο αντίστοιχο τιμολόγιο.

2.          Σχετικές ρήτρες παρέκτασης αρμοδιότητας, δηλαδή όροι δυνάμει των οποίων οι απορρέουσες από τα εκδοθέντα τιμολόγια διαφορές εισάγονται ενώπιον του Δικαστηρίου που επελέγη από τον εκδότη του τιμολογίου, είναι ισχυρές μόνο εφόσον το εκδοθέν τιμολόγιο φέρει την υπογραφή του αποδέκτη.

3.          Ο τρόπος πληρωμής και η τυχόν παρασχεθείσα πίστωση θα πρέπει να προκύπτει από το τιμολόγιο με τρόπο σαφή και συγκεκριμένο.

4.          Προκειμένου να διευκολύνεται η δικαστική επιδίωξη της απαίτησης που πηγάζει από τιμολόγιο θα πρέπει να αποδεικνύεται η παραλαβή των σχετικών εμπορευμάτων από τον πελάτη. Για το λόγο αυτό θα πρέπει ο πελάτης ή ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτού να υπογράφει επί των δελτίων αποστολής ή επί των τιμολογίων την ανεπιφύλακτη παραλαβή των εμπορευμάτων.

5.          Αν λείπει η υπογραφή του πελάτη, το τιμολόγιο έχει περιορισμένη αποδεικτική αξία ως προς την απαίτηση του εκδόσαντος αυτά και συνακόλουθα η δικαστική επιδίωξη της απαίτησης που πηγάζει από αυτά, καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερής. Η δε υπογραφή θα πρέπει να είναι ευανάγνωστη και πλήρης (δεν αρκεί δηλαδή μονογραφή).

6.          Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην περίπτωση που πελάτης είναι νομικό πρόσωπο, καθώς η υπογραφή επί του τιμολογίου θα πρέπει να ανήκει στον εντεταλμένο προς το σκοπό αυτό πρόσωπο και δεν αρκεί η υπογραφή οποιουδήποτε εργαζόμενου στο νομικό πρόσωπο.

7.          Η αξίωση του εκδότη τιμολογίου παραγράφεται μετά την πάροδο πενταετίας από το έτος έκδοσης του σχετικού τιμολογίου.