Ο όρος οργάνωση χρησιμοποιείται με δύο έννοιες
Η πρώτη αναφέρεται στην οργανωμένη δράση και εκφράζει:
- Τη δομή του οργανισμού, τα μέρη που την αποτελούν και τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των μερών του, οι οποίες μετατρέπουν το άθροισμα σε ολότητα.
- Το στοιχείο της αλληλουχίας ή διαδοχής των ενεργειών και λειτουργιών καθώς και τον τρόπο εκτέλεσης αυτών, τις διαδικασίες δηλ που ακολουθούνται προκειμένου να υλοποιηθούν οι εργασίες ή δραστηριότητες από άτομα ή ομάδες.
Η δεύτερη αναφέρεται στις ενώσεις ή σχηματισμούς που οι άνθρωποι
δημιουργούν, προκειμένου να αναπτύξουν δραστηριότητες και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες
τους ατομικές ή συλλογικές.
Οργάνωση είναι μια διακριτή κοινωνική οντότητα ή ένωση ή σύνολο ανθρώπων που
με συγκεκριμένες διαδικασίες, μεθόδους, σχέσεις, συστήματα και πόρους
επιδιώκουν την επίτευξη σκοπών σε χρονική διάρκεια.
Τα στοιχεία τα οποία αποτελούν μια οργάνωση
- Οι άνθρωποι οι οποίοι την αποτελούν αυτοί αναπτύσσουν σχέσεις μεταξύ τους και παίζοντας ρόλους αναπτύσσουν δραστηριότητες οι οποίες οδηγούν στην υλοποίηση έργου ή στην επίτευξη αποτελεσμάτων και την ικανοποίηση ανθρώπινων αναγκών.
- Οι στόχοι τους οποίους έχει θέσει. ο σκοπός η αποστολή και οι στόχοι είναι οι λόγοι για τους οποίους δημιουργείται και διατηρείται μια οργάνωση και συνδέεται με την ικανοποίηση ανθρωπίνων αναγκών.
- Διαίρεση εργασίας, δομές, συστήματα, σχέδια, υπάρχει συνειδητή διάρθρωση των ρόλων και των σχέσεων μιας ομάδας.
- Λόγοι δημιουργίας μιας οργάνωσης
- Διαίρεση της εργασίας – Εξειδίκευση. Η ένωση των ανθρώπων σε οργανώσεις επιτρέπει την διαίρεση του έργου σε επιμέρους εργασίες και την εξειδίκευση που, εξαιτίας επανάληψης της ίδιας δουλειάς στο χρόνο, επιτρέπει στον άνθρωπο να αποκτά μεγαλύτερη εμπειρία και να βελτιώνει τις δεξιότητες του. Η εργασία γίνεται πιο αποδοτική. Η διαίρεση της εργασίας και η εξειδίκευση επιτρέπουν την αποτελεσματική χρήση του χρόνου.
- Μη διαίρεση των συντελεστών παραγωγής. Η ύπαρξη οργανώσεων εξηγείται σε αρκετές περιπτώσεις και από την αδυναμία να διαιρεθούν οι συντελεστές παραγωγής. Το κόστος κατασκευής του από ένα άνθρωπό θα είναι πολύ μεγαλύτερο παρά από μια βιομηχανία η οποία διαθέτει μηχανήματα με μεγάλες δυνατότητες εκτέλεσης εργασιών και μαζικής παραγωγής. Ένας άνθρωπός δεν είναι δυνατόν να διαθέτει τέτοια μηχανήματα.
- Συνέργια και Συνένωση δυνάμεων. «Εν τη ενώσει η ισχύς». Η συνένωση δυνάμεων πολλών ανθρώπων που επιτυγχάνεται με την οργάνωση οδηγεί στη δημιουργία συνέργιας. Με την συνέργεια, η ολότητα είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των μερών της.
- Ικανοποίηση αναγκών. Η συμμετοχή του ατόμου σε κοινωνικές οργανώσεις επιτρέπει την ικανοποίηση πολλών μη υλικών αναγκών.
- Κόστος συναλλαγής. Κόστος συναλλαγης είναι το κόστος που προκύπτει από το χρόνο, τις προσπάθειες, τις συζητήσεις, τις διαπραγματεύσεις, τις πληροφορίες, την επικοινωνία, τις συμφωνίες ή συμβόλαια που απαιτούνται για τον συντονισμό ή την συνεργασία ατόμων ή ομάδων ώστε να επιτευχθεί ένα έργο. Η μείωση αυτού του κόστους είναι ένας λόγος δημιουργίας οργανώσεων.
Τύποι οργανώσεων
Με κριτήριο την αποστολή ή τον σκοπό τους οι οργανώσεις διακρίνονται:
- Παραγωγικές οργανώσεις ή μονάδες. Είναι οι οργανώσεις οι οποίες συνδυάζουν και αξιοποιούν κατάλληλα τους συντελεστές παραγωγής με σκοπό να παράγουν και να προσφέρουν στο περιβάλλον τους συγκεκριμένα προϊόντα ή υπηρεσίες. Οι οργανώσεις αυτές δημιουργούν αξία αφού συνδυάζοντας τους συντελεστές παράγουν αγαθά για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών.
- Θεσμικές Οργανώσεις - Οργανώσεις Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν όλοι οι οργανισμοί που σαν σκοπό τους έχουν την διαμόρφωση και εφαρμογή των κρατικών πολιτικών. Υγεία, παιδεία, οικονομία, κ.τ.λ.
- Πολιτικές – Συνδικαλιστικές Οργανώσεις. Οι οργανώσεις αυτές έχουν ως σκοπό την προώθηση και υποστήριξη των συμφερόντων ή των πολιτικών και των ιδεών των μελών τους ή ευρύτερου τμήματος της κοινωνίας.
- Άλλες Οργανώσεις. Πολιτιστικές οργανώσεις Αθλητικοί όμιλοι, σύλλογοι φιλάθλων κ.λ.π.
Με κριτήρια του τρόπου προσφοράς προϊόντων διακρίνονται σε εμπορευματικές
και μη εμπορευματικές.
- Εμπορευματικές είναι εκείνες που προσφέρουν τα προϊόντα ή της υπηρεσίες τους ως εμπορεύματα στα πλαίσια της αγορά έναντι μιας τιμής.
- Μη εμπορευματικές είναι οι επιχειρήσεις που δε προσφέρουν προϊόντα ή υπηρεσίες με τον μηχανισμό της αγοράς.