ΑΓΟΡΑ

Αγορά

Με τον όρο αγορά εννοούμε το χώρο όπου γίνεται η αγοροπωλησία των αγαθών, π.χ. λαϊκή αγορά, πολυκατάστημα κ.ά. Η Αγορά είναι ένα σύνολο κανόνων και διαδικασιών, με βάση τους οποίους πραγματοποιείται η κατανομή των οικονομικών πόρων και η διανομή των αγαθών.

Το μέσο με το οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί μια αγοροπωλησία. Π.χ. τηλεφώνημα, e-mail, e-pay, κ.ά.

Οι αγορές αναφέρονται με το όνομα του αγαθού που αποτελεί το αντικείμενο της αγοραπωλησίας, π.χ. Real estate, τραπεζική αγορά, χρηματιστηριακή αγορά.

Η αγορά είναι:

Οικονομικός θεσμός

Οικονομική συμπεριφορά ανθρώπων

Διαδικασία παραγωγής και κατανάλωσης αγαθών

Παραγωγός παράγει για άλλους, δεν τους ξέρει

ΖΗΤΗΣΗ-ΠΡΟΣΦΟΡΑ-ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΠΡΟΣΦΟΡΑ = προσπάθεια παραγωγού να πουλήσει

ΖΗΤΗΣΗ = διάθεση αγοραστή να αγοράσει

Η αγορά είναι μια σχέση προσφοράς και ζήτησης αγαθών

Η αγορά είναι μια διαδικασία ανταλλαγής

Προϋπόθεση για την ύπαρξη αγοράς είναι η ανταλλαγή προϊόντων ανάμεσα σε ελεύθερους παραγωγούς. Ο παραγωγός δίνει το προϊόν του, για να πάρει στην θέση του κάτι άλλο. Ο καταναλωτής παίρνει το προϊόν και για αυτό δίνει στον παραγωγό κάτι άλλο.

Γενικά με τον όρο αγορά στην οικονομική επιστήμη χαρακτηρίζεται ένας θεωρητικός χώρος στον οποίο απαντάται η προσφορά και ζήτηση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, η συγκεκριμένος χώρος που συγκεντρώνονται συναλλασσόμενοι εμπορικά ή ακόμα και το σύνολο αυτών των συναλλασσομένων ή του είδους αυτών, κατά ακολουθούμενη πρακτική.

Γενικά σήμερα ο όρος αγορά αποδίδεται με τη σημασία κάποιου χώρου όπου γίνονται αγοραπωλησίες αγαθών, π.χ. Δημοτική Αγορά Αθήνας, ή κατ΄ έκφραση «’’θα κατέβω στην αγορά’’». Στη σύγχρονη όμως Οικονομική και τα οικονομικά συστήματα η έννοια της αγοράς έχει μια ευρύτερη σημασία θεωρητικού χώρου όπου πραγματοποιούνται οι εμπορικές συναλλαγές.

Ο Αλφρέδος Μάρσαλ του οποίου το έργο «Αρχές της Οικονομικής» που εξέδωσε το 1890 και που αποτέλεσε διάσημη αυθεντική πηγή στους διάφορους οικονομολόγους βασίστηκε στον ορισμό που είχε δώσει ο Γάλλος οικονομολόγος Α. Κουρνό που πρώτος έδωσε την έννοια του θεωρητικού χώρου μέσα στον οποίο πωλητές και αγοραστές βρίσκονται σε ελεύθερη επικοινωνία καθώς και οι τιμές των ομοειδών αγαθών ταχύτερα και ευκολότερα τείνουν έτσι να εξισωθούν.

Στον ορισμό, του Κουρνό, ο Μάρσαλ πρόσθεσε ότι: «όσο πλησιέστερα στο τέλειο βρίσκεται μία αγορά, τόσο ισχυρότερη καθίσταται η τάση, οι καταναλωτές ν΄ αποκτούν το ίδιο προϊόν, την ίδια χρονική στιγμή, σε οποιοδήποτε σημείο αυτής της αγοράς, στην ίδια τιμή».

Με αυτές τις θέσεις ορίσθηκε τελικά ο σημερινός όρος της αγοράς που κύριος συνδετικός κρίκος σε παράλληλες έννοιες αποτελεί η σχέση προσφορά και ζήτηση, εξου και η αναφορά της στον ορισμό.

Οι αγορές διακρίνονται κυρίως κατά τόπο δραστηριότητας, κατά μορφή ή τύπο δραστηριότητας και κατά είδος διακινούμενου αγαθού.

Κατά τόπο δραστηριότητας οι αγορές διακρίνονται σε:

τοπικές

εθνικές

διεθνείς

Κατά τύπο ή μορφή, οι αγορές διακρίνονται σε: 

ελεύθερη αγορά ή αγορά ελεύθερου συναγωνισμού, 

αγορά ευτελούς συναγωνισμού  

αγορά άνευ συναγωνισμού

Κατά διακινούμενα αγαθά, οι αγορές διακρίνονται σε:

αγορά πρωτογενών προϊόντων

βιομηχανικών προϊόντων

αγορά υπηρεσιών (παροχής), (π.χ. μεταφορές),

αγορά εργασίας κλπ.

Κατά μια συμφωνία αγοράς: π.χ. αγορά ενός οικοπέδου δηλαδή το να πληρώνει κανείς για να αποκτήσει κάτι κλπ. Ανεξάρτητα της παραπάνω γενικής διάκρισης υφίστανται στη πράξη και άλλες επιμέρους διακρίσεις π.χ. χρηματαγορά, ναυλαγορά, αγορά κεφαλαίου, χρηματιστηριακή, τραπεζική, χρυσού κ.ά.

Προϋπόθεση για την ύπαρξη αγοράς είναι η ανταλλαγή προϊόντων ανάμεσα σε ελεύθερους παραγωγούς. Ο παραγωγός δίνει το προϊόν του, για να πάρει στην θέση του κάτι άλλο. Ο καταναλωτής παίρνει το προϊόν και για αυτό δίνει στον παραγωγό κάτι άλλο.

Δομή  της αγοράς

Η ανάλυση της δομής της αγοράς είναι η μελέτη των οργανωτικών χαρακτηριστικών της αγοράς, τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο και επηρεάζουν την λειτουργία μιας επιχείρησης. Η δομής της αγοράς μπορεί να καθοριστεί σε σχέση με την σπουδαιότητα που έχουν οι μεμονωμένες επιχειρήσεις, ή οι κλάδοι σε μια οικονομία.

Ο ποιο συνηθισμένος τρόπος εκτίμησης της σπουδαιότητας ενός κλάδου σε μια αγορά είναι:

έχοντας σαν κριτήριο τις εκροές, προστιθέμενη αξία στον κλάδο (ή και τα καθαρά κέρδη του κλάδου) εκφρασμένη σε χρηματικές μονάδες, ή,

την ποσότητα κάποιον από των εισροών που χρησιμοποιεί ο κλάδος (συνήθως εργατική δύναμη)

Οι διαστάσεις της δομής της αγοράς είναι:

ο βαθμός συγκέντρωσης  (seller and buyer concentration)

η διαφοροποίηση της παραγωγής (product differentiation)

η ευκολία πρόσβασης στην αγορά (height of barriers to entry into)

Ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς, αναφέρεται στον αριθμό και στο μερίδιο της αγοράς κάθε μιας από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε μια αγορά. Μπορούμε να εκτιμήσουμε τον βαθμό συγκέντρωσης των εκροών που καταγράφει το μερίδιο αγοράς το οποίο οι 3 ή 5 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου κατέχουν σε σύγκριση με το σύνολο του κλάδου και τον βαθμό συγκέντρωσης των εισροών, καταγράφοντας, τον αριθμό και το μέγεθος των επιχειρήσεων (σε σχέση με το σύνολο του κλάδου) που χρησιμοποιούν μια κάποια εισροή

Η διαφοροποίηση του προϊόντος, αναφέρεται στον αριθμό και την διαφορετικότητα των προϊόντων τα οποία διακινούνται σε μια αγορά (ή κλάδο)

Η ευκολία πρόσβασης, μπορεί να οριστεί σαν τα εμπόδια που συναντά μια καινούργια επιχείρηση, προκειμένου να δραστηριοποιηθεί σε μια αγορά, και συνήθως παίρνουν τις παρακάτω μορφές:

Νομικά εμπόδια (κατοχύρωση πατέντας, ή άλλα νομικά εμπόδια)

Συγκριτικά πλεονεκτήματα (πχ. το κόστος λειτουργίας μιας ήδη υπάρχουσας εταιρείας είναι μικρότερο από μιας νέας΄)

Η αφοσίωση των καταναλωτών (buyer loyalty), σε συγκεκριμένα προϊόντα μιας επιχείρησης, ή σε ένα συγκεκριμένο προϊόν.