Η βασική παραδοχή πάνω στην οποία στηρίζεται η θεωρία του Α. Maslow, είναι
αυτή της ικανοποίησης των αναγκών. Σύμφωνα με αυτή, οι άνθρωποι εργάζονται ή
αναπτύσσουν οποιαδήποτε άλλη δράση, για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους.
Συνεπώς, κίνητρο για δράση ή υλοποίηση έργου είναι ακριβώς αυτή τους η
επιθυμία. Είναι φυσικό ότι όσο περισσότερο ικανοποιούνται οι ανάγκες τόσο
λιγότερο δημιουργούν κίνητρο για δράση. Για παράδειγμα, δεν προσπαθούμε να
ικανοποιήσουμε την ανάγκη για οξυγόνο ή νερό, όταν έχουμε όσο οξυγόνο ή νερό
χρειαζόμαστε.
Με βάση αυτήν την παραδοχή, οι επιχειρήσεις και τα διοικητικά στελέχη, για
να παρακινήσουν τους εργαζόμενους, πρέπει αφ' ενός να γνωρίζουν τις ανάγκες
τους και αφ' ετέρου να συνδέουν την υλοποίηση του έργου ή την απόδοση των
εργαζομένων με την ικανοποίηση των αναγκών τους. Ο Α. Maslow ιεράρχησε σε πέντε επίπεδα και σχηματοποίησε με ένα διάγραμμα, την πυραμίδα των ανθρώπινων αναγκών. Ο Α. Maslow υποστήριζε ότι για να μπορέσει ο
άνθρωπος να προχωρήσει και να ανέβει σε επόμενο επίπεδο αναγκών, πρέπει να έχει καλύψει
το προηγούμενο επίπεδο. Τα δύο πρώτα επίπεδα (στη βάση της πυραμίδας) καλύπτουν τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, τα δε
επόμενα τις ανώτερες ανάγκες του ανθρώπου με κορυφαία την εκπλήρωση όλων αυτών
που μπορεί να κάνει και να γίνει.Σύμφωνα με τη θεωρία του Α.
Maslow οι ανάγκες για τις οποίες ο άνθρωπος εργάζεται ταξινομούνται ως εξής:
Φυσιολογικές - Βιολογικές Ανάγκες: Περιλαμβάνουν όλες τις ανάγκες που συνδέονται με την
ύπαρξη του ανθρώπου ως βιολογικού οργανισμού, δηλαδή το οξυγόνο, το νερό, την
τροφή, την ένδυση, την κατοικία. Βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας του Α.
Maslow, δηλαδή είναι οι πρώτες ανάγκες που ο άνθρωπος προσπαθεί να
ικανοποιήσει. Είναι φανερό λοιπόν ότι σε κανονικές καταστάσεις, αν δεν έχει
εξασφαλιστεί η στοιχειώδης ικανοποίησή τους, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για
άλλες ανάγκες.
Ανάγκες για ασφάλεια: Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να αισθάνεται σιγουριά για την ύπαρξή του και
την ικανοποίηση των φυσιολογικών του αναγκών στο μέλλον. Θέλει να είναι ασφαλής
απέναντι στους κινδύνους του περιβάλλοντος (ανεργία , ατυχήματα, κτλ.).
Προσπαθεί λοιπόν, συγχρόνως ή αμέσως μετά τη "λογική- στοιχειώδη"
ικανοποίηση των φυσιολογικών του αναγκών, να ικανοποιήσει τις ανάγκες για
ασφάλεια, μόνιμη απασχόληση, σύνταξη, κατοικία κτλ.
Κοινωνικές Ανάγκες - Ανάγκες Κοινωνικής Αποδοχής: Περιλαμβάνουν
τις ανάγκες για την ικανοποίηση του αισθήματος του ανήκειν. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και έχει ανάγκη να ζει σε
ομάδες, να νιώθει αποδεκτός, να έχει φιλικές σχέσεις και να προσφέρει και να
δέχεται αγάπη. Ο Maslow περιέγραψε αυτές τις ανάγκες ως λιγότερο βασικές από
τις φυσιολογικές-βιολογικές και τις ανάγκες ασφάλειας. Σχέσεις όπως οι φιλίες,
οι ρομαντικές σχέσεις, και οι οικογενειακές σχέσεις υποβοηθούν στην εκπλήρωση
της ανάγκης για συντροφικότητα και αποδοχή, όπως και η συμμετοχή σε κοινωνικές,
κοινοτικές ή και θρησκευτικές ομάδες. Ο άνθρωπος παρακινείται να καλύψει τις
κοινωνικές του ανάγκες όταν έχει εκπληρώσει τις φυσιολογικές και τις ανάγκες
ασφάλειας.
Ανάγκες Αυτοεκτίμησης - Ανάγκες εγωιστικές ή αναγνώρισης. Αποκαλούνται συχνά και εγωιστικές ανάγκες. Οι πιο
σημαντικές είναι η ανάγκη του ανθρώπου για αναγνώριση από τους άλλους, η ανάγκη
για φήμη, κύρος, εκτίμηση, σεβασμό, ανάγκη για επιτυχία, ικανότητα, ανεξαρτησία
καθώς και αυτοσεβασμό και αυτοεκτίμηση. Αποτελούν κυρίαρχη παρακινητική δύναμη,
αφού ικανοποιηθούν και οι κοινωνικές. Πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η κατηγορία
των αναγκών είναι πολύ πιο δύσκολο να ικανοποιηθεί από ότι οι προηγούμενες.
Ανάγκες Αυτοπραγμάτωσης - Ανάγκες ολοκλήρωσης: Είναι η ανώτερη κατηγορία αναγκών και τελευταία από
άποψη προτεραιότητας. Πρόκειται για τις ανάγκες που έχει ο άνθρωπος να γίνει
αυτό που θέλει να γίνει, να πραγματοποιήσει όλα τα όνειρα, τα οράματα και τις
προσδοκίες του, να αναπτυχθεί και να τελειοποιηθεί, για να φτάσει στον
"ιδανικό" γι' αυτόν τύπο, να χρησιμοποιήσει όλη του τη δυναμικότητα.
Ο Maslow αναφέρει χαρακτηριστικά "να γίνει οτιδήποτε που είναι ικανός να
γίνει".
*Αυτοπραγμάτωση: Η πραγματοποίηση των πνευματικών, ψυχικών και σωματικών δυνατοτήτων του
ανθρώπου, καθώς και η αίσθηση της πληρότητας (εσωτερικής ισορροπίας) που αυτή συνεπάγεται. Η ανάγκη του ατόμου να
φθάσει στο μέγιστο δυναμικό του, μέσω της πλήρους δυνατής ανάπτυξης των
προσωπικών ικανοτήτων.
Η θεωρία του Α. Maslow περιλαμβάνει επίσης και τα
παρακάτω χρήσιμα στοιχεία:
Ο άνθρωπος προσπαθεί συνεχώς να ικανοποιήσει καλύτερα τις
ανάγκες του. Συνέχεια
επιθυμεί και επιθυμεί περισσότερα. Αυτά που επιθυμεί εξαρτώνται από αυτά που
ήδη έχει. Η προσπάθεια του ανθρώπου να ικανοποιήσει τις ανάγκες του είναι
ατελείωτη και συνεχίζεται για όλη του τη ζωή.
Οι ανθρώπινες ανάγκες είναι ιεραρχικά δομημένες, σύμφωνα με την προτεραιότητα τους για ικανοποίηση. Όταν
μια κατηγορία αναγκών ικανοποιηθεί, τότε η επόμενη παίρνει τη θέση της. Ο
άνθρωπος προσπαθεί να ικανοποιήσει πρώτα τις φυσιολογικές του ανάγκες και στη
συνέχεια τις υπόλοιπες. Κάθε στιγμή λοιπόν υπάρχει μια κατηγορία αναγκών που
κατά κύριο λόγο παρακινεί. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν απαιτείται να
ικανοποιηθεί πλήρως μια κατηγορία αναγκών για να εμφανιστεί η επόμενη, αλλά
τουλάχιστον σε κάποιο ελάχιστο βαθμό.