Οι άνθρωποί έχουν πολλές και διάφορές ανάγκες (οικονομικά αγαθά ή προϊόντα)
που θέλουν ικανοποίηση. Όταν οι ανάγκες εξελίσσονται και πολλαπλασιάζονται,
είναι απεριόριστες. Σαν ανάγκη μπορεί να οριστεί η αίσθηση για την έλλειψη από κάτι που
επιθυμούμε να ικανοποιηθεί. Οι ανάγκες αποτελούν τη βασική αιτία της
οικονομικής δραστηριότητας. Η οικονομική θεωρία όμως δεν εξετάζει όλες τις
ανάγκες ενός ατόμου, αλλά αυτές που
προκαλούν οικονομικές ενέργειες για την ικανοποίησή τους δηλαδή τις οικονομικές ανάγκες όπως
ονομάζονται.
- Ανάγκες ύπαρξης:Η ικανοποίησή τους είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ζωής, όπως για παράδειγμα η ανάγκη για τροφή, ενδυμασία, κατοικία κτλπ. και
- Ανάγκες πολιτισμού:Είναι εκείνες που οφείλονται στην επιθυμία να ικανοποιηθούν ανάγκες και από τα όρια των αναγκών ύπαρξης. Οι περισσότερες από αυτές είναι ανάγκες πολυτέλειας.
- Ατομικές ανάγκες:Είναι εκείνες οι ανάγκες που σχετίζονται με κάθε άτομο ξεχωριστά και όχι με τις σχέσεις τους με άλλα άτομα στην κοινωνία.
- Κοινωνικές ανάγκες: Δημιουργούνται από την κοινωνική συμβίωση των ατόμων και μπορούν να ικανοποιηθούν με κοινά μέσα όπως για παράδειγμα οι ανάγκες ψυχαγωγίας, μόρφωσης κ.λ.π.
Ιδιότητες των αναγκών
1.Εξέλιξη: η διαφοροποίηση των αγαθών που χρησιμοποιούνται για την
ικανοποίηση της ίδιας ανάγκης. Π.χ. Ανάγκη: μεταφορά εμπορευμάτων Αγαθά: παλαιότερα κάρο, τώρα
φορτηγό.
2.Πολλαπλασιασμός: δημιουργία νέων αναγκών, π.χ. η επιθυμία απόκτησης κινητού
τηλεφώνου είναι μια ανάγκη που δεν υπήρχε παλαιότερα.
Παράγοντες που συντελούν στην εξέλιξη και στον πολλαπλασιασμό των αναγκών:
- Η τεχνολογική πρόοδος συντελεί στην ανακάλυψη και δημιουργία νέων προϊόντων.
- Η μίμηση, η τάση των ανθρώπων να μιμούνται τους άλλους. όταν ένα νέο αγαθό ικανοποιεί μια ανάγκη, η χρήση του διαδίδετε εύκολα.
- Η συνήθεια. Όταν η χρήση των νέων προϊόντων επαναληφθεί αρκετές φορές από τους καταναλωτές.
- Η διαφήμιση
3.Κορεσμός: η πλήρης ικανοποίηση κάθε ανάγκης με τη χρήση συγκεκριμένων
ποσοτήτων από το κατάλληλό αγαθό. Ο κορεσμός είναι προσωρινός γιατί η ανάγκη σε
κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον θα επανεμφανιστεί.
Μια από τις
γνωστότερες θεωρίες περί ανθρώπινων
αναγκών είναι αυτή του Αβραάμ Μάσλοου, Αμερικανού ψυχολόγου.
Αυτός μάλιστα
τις ιεράρχησε σε 5 επίπεδα και σχηματοποίησε με ένα διάγραμμα, την πυραμίδα των ανθρώπινων αναγκών. Ο Μάσλοου υποστήριζε ότι για να μπορέσει ο
άνθρωπος να προχωρήσει και να ανέβει σε επόμενο επίπεδο αναγκών, πρέπει να
έχει καλύψει το προηγούμενο επίπεδο. Τα 2 πρώτα επίπεδα (στη βάση της
πυραμίδας) καλύπτουν τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, τα δε επόμενα τις ανώτερες
ανάγκες του ανθρώπου με κορυφαία την εκπλήρωση όλων αυτών που μπορεί να κάνει
και να γίνει.