Τα άτομα και οι ομάδες που ζουν
μέσα σε μια κοινωνία, ανάλογα με τον τύπο της, τις ανάγκες της, τις επιδιώξεις τους,
το επίπεδο ανάπτυξης τους, διαμορφώνουν δέσμες σχέσεων ποικίλης μορφής και
δράσης. Οι λειτουργίες και οι κοινωνικές δομές διαμορφώνουν τον κοινωνικό
παράγοντα (social factor / facteur sociale), που αποτελεί
βασικό συντελεστή της εξέλιξης και της προόδου.
Κοινωνικές σχέσεις (social relations / relations socials) είναι οι σχέσεις
μεταξύ των ατόμων και των ομάδων και μεταξύ των ομάδων, που διαμορφώνονται μέσα
σε μια κοινωνία όπου ζουν, επηρεαζόμενες, από τις κάθε τόσο διαμορφούμενες
κοινωνικές λειτουργίες και δομές. Κάθε κοινωνία μικρή ή μεγάλη ανάλογα με τα
χαρακτηριστικά της, διαμορφώνει μια σειρά κοινωνικών σχέσεων. Έτσι, οι κοινωνικές
σχέσεις διαφέρουν από κοινωνία σε κοινωνία, εξαρτώμενες από την μορφή της κοινωνικής
εξέλιξης, από την θέση της στο χώρο από το μέγεθος της, από τα μέσα και τις μεθόδους
για την ικανοποίηση των αναγκών των μελών της και άλλους παράγοντες, και γενικά
από την άποψη του όλου τρόπου ζωής και του πολιτισμού της.
Η σημασία των κοινωνικών σχέσεων
Οι Αρχαίοι Έλληνες είναι από τους πρώτους
στοχαστές που υπογράμμισαν τη σημασία των κοινωνικών σχέσεων. Ο Πλάτωνας με τους
«Διαλόγους» και την «Πολιτεία» του, δημιουργεί ένα σύστημα αξιών, στο οποίο
θεμελιώνονται κύριοι κοινωνικοί θεσμοί, οικογένεια, παιδεία, κοινωνική στρωματοποίηση,
κ.τ.λ. Ο Αριστοτέλης, με το γνωστό αξίωμα του «ο άνθρωπός φύσει πολιτικόν ζώον»,
ενδιαφέρθηκε για τα κοινωνικά προβλήματα, τις κοινωνικές σχέσεις και την
εξέλιξη της κοινωνίας. Σε άλλες χρονικές περιόδους της Ιστορίας και άλλοι
στοχαστές ασχολήθηκαν με τις κοινωνικές σχέσεις όπως ο A.COMTE, H. SPENCER, K, MARX, E DURJHIM, M. VEBER, κ.ά. Σήμερα
με την επίδραση της παγκοσμιοποίηση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, οι
κοινωνικές σχέσεις αλλάζουν την ιδιοτυπία τους και, από τοπικές και εθνικές,
διεθνοποιούνται. Μια νέα κοινωνία δημιουργείται από γνωστές και άγνωστές
δυνάμεις, που ενεργούν αποφασιστικά με αέναους μετασχηματισμούς στη ζωή των
ατόμων και των ομάδων.
Κοινωνικές και δημόσιες σχέσεις
Οι κοινωνικές σχέσεις αναφέρονται στις
σχέσεις μεταξύ των ατόμων, των ατόμων και των ομάδων και μεταξύ των ομάδων που
διαμορφώνονται μέσα σε μια κοινωνία, επηρεαζόμενες από τις εκάστοτε κοινωνικές
λειτουργίες και δομές, ενώ οι δημόσιες σχέσεις αναφέρονται στη δημιουργία
αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης μεταξύ ενός ατόμου, και οργανισμού κ.λ.π.
και του κοινού.
Στην πραγματικότητα οι έννοιες
αυτές έχουν θεωρητική αξία. Στην πράξη πολλές φορές οι σχέσεις αυτές
αλληλοσυνδέονται. Μια ενέργεια κοινωνικών σχέσεων, π.χ. οργάνωση μιας γιορτής,
είναι δυνατό να γίνει εκδήλωση των δημοσίων σχέσεων. Στη συνέχεια, αυτή η
εκδήλωση των δημοσίων σχέσεων, ανάλογα με την περίπτωση, είναι δυνατό να
επηρεάσει τις κοινωνικές σχέσεις κ.λ.π.
Η σύνδεση των κοινωνικών σχέσεων
με τις δημόσιες σχέσεις σε πολλές περιπτώσεις γίνετε ασυνείδητα. Η ενσυνείδητη σύνδεση
των δύο αυτών μορφών σχέσεων απαιτεί πλήρη γνώση και εμπειρία των τεχνικών των
δημοσίων σχέσεων και η αποτελεσματικότητα στην ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεών
είναι μεγαλύτερη και ευρύτερη.