Προϊόντα ή Οικονομικά Αγαθά
Η επιβίωση και η ευδαιμονία των ατόμων σε μια σύγχρονη οικονομία απαιτεί
την ύπαρξη πολλών υλικών αντικειμένων ή υπηρεσιών με τα οποία ικανοποιούνται οι
ανάγκες τους
Τι είναι αγαθά: Αγαθά είναι τα μέσα που ικανοποιούν τις ανάγκες των
ανθρώπων.
Ο P. Kotler ορίζει το προϊόν ως το καθετί που μπορεί να προσφερθεί σε μια
αγορά, για να προσελκύσει την προσοχή, να αποκτηθεί, να χρησιμοποιηθεί ή να
καταναλωθεί και να ικανοποιήσει μια επιθυμία ή ανάγκη.
Διακρίσεις των αγαθών:
Α. Ελεύθερα
Τα αγαθά που βρίσκονται ελεύθερα στην φύση, όπως το φως, η θερμότητα του
ήλιου, κτλ. ονομάζονται ελεύθερα αγαθά και δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης
της Οικονομικής Επιστήμης.
Β. Οικονομικά ή προϊόντα ή
εμπορεύματα
•
Αποτελούν
αντικείμενο μελέτης της Οικονομικής Επιστήμης.
•
Είναι
αποτέλεσμα της παραγωγικής προσπάθειας των ανθρώπων. Αυτά δηλ. που παράγονται
με κάποια διαδικασία.
•
Είναι αντικείμενα αγοράς και πώλησης.
•
Βρίσκονται
σε περιορισμένες ποσότητες σε σχέση με τις ανάγκες που ικανοποιούν.
Στο εξής, όταν λέμε αγαθά, θα
εννοούμε πάντοτε τα οικονομικά αγαθά.
Κατηγορίες Αγαθών
Τα αγαθά μπορεί να ταξινομηθούν σε κατηγορίες με βάση διάφορα κριτήρια:
Ως προς την σύσταση τους: Υλικά
και Άυλα αγαθά ή Υπηρεσίες
Τα αγαθά μπορούν να έχουν οποιαδήποτε μορφή. Έχουμε υλικά αγαθά, όπως τα
τρόφιμα και τα ρούχα, και άυλα αγαθά ή υπηρεσίες, όπως ένα μουσικό κομμάτι, μια
διάλεξη. Στα άυλα αγαθά περιλαμβάνονται και διάφορες καταστάσεις ή μορφές
ενέργειας, όπως η θερμότητα το χειμώνα, το φως το βράδυ.
Ως προς τη διάρκεια χρήσης τους:
Διαρκή και Καταναλωτά Αγαθά
Μια άλλη διάκριση είναι σε διαρκή και σε καταναλωτά. Διαρκή είναι εκείνα
που μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολλές φορές για τον ίδιο σκοπό, χωρίς να μεταβληθεί
η φυσική τους υπόσταση. Π.χ. τα έπιπλα, τα ρούχα, τα αυτοκίνητα, κτλ.
Καταναλωτά είναι εκείνα που μόνο μια φορά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το
σκοπό που έχουν παραχθεί. Π.χ. τα τρόφιμα, τα καυσόξυλα, η βενζίνη, τα τσιγάρα
κτλ.
Ως προς το σκοπό χρησιμοποίησης
τους: Κεφαλαιουχικά και Καταναλωτικά Αγαθά
Μία πολύ σημαντική διάκριση των αγαθών είναι σε κεφαλαιουχικά (ή
επενδυτικά) και σε καταναλωτικά. Κεφαλαιουχικά αγαθά είναι εκείνα που
χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία από την οποία παράγονται άλλα
αγαθά. Π.χ. Το τρακτέρ που χρησιμοποιείται στην αγροτική παραγωγή, ο αργαλειός
που χρησιμοποιείται για την παραγωγή υφάσματος, το κτίριο ενός εργοστασίου.
Γενικά, κεφαλαιουχικά αγαθά είναι τα μηχανήματα, τα κτίρια, τα εργαλεία, οι
δρόμοι, τα πλοία, οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, κτλ. Καταναλωτικά
αγαθά είναι εκείνα που χρησιμοποιούνται για την άμεση ικανοποίηση των αναγκών
των ανθρώπων, δηλαδή για κατανάλωση. Π.χ. Τα πορτοκάλια, η γραβάτα, το
στερεοφωνικό κτλ.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
•
Είναι
φυσικό ένα αγαθό να ανήκει σε περισσότερες από μια κατηγορίες. Η σοκολάτα είναι
υλικό, καταναλωτό και καταναλωτικό αγαθό. Το ψυγείο είναι υλικό, διαρκές και
καταναλωτικό αγαθό. Το πιεστήριο του τυπογραφείου είναι υλικό διαρκές και
κεφαλαιουχικό αγαθό.
•
Επίσης
το ίδιο το αγαθό μπορεί να ανήκει σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με το σκοπό της
χρήσης του. Π.χ. ένα βιβλίο στο σπίτι μας είναι καταναλωτικό αγαθό, ενώ το ίδιο
βιβλίο αν ανήκει στη βιβλιοθήκη ενός πανεπιστημίου, είναι κεφαλαιουχικό αγαθό.
Το ιδιωτικό αυτοκίνητο μιας οικογένειας είναι καταναλωτικό αγαθό, ενώ το ίδιο
αυτοκίνητο, αν ανήκει σε μια εταιρεία είναι κεφαλαιουχικό αγαθό
Εάν οι ανάγκες των ανθρώπων ήταν περιορισμένες και τα αγαθά ελεύθερα, ποια
θα ήταν η όψη της ανθρωπότητας;
Εάν οι ανάγκες δεν ήταν απεριόριστες, εάν δηλαδή κάθε μέρα δεν
παρουσιάζονταν και νέες ανάγκες ( έχουμε σήμερα π.χ. ασπρόμαυρη τηλεόραση,
αύριο θα θελήσουμε έγχρωμη κ.ο.κ. ) και εάν τα αγαθά ήταν όλα ελεύθερα, δεν θα
υπήρχε οικονομική δράση, γιατί δεν θα κατέβαλε καμιά προσπάθεια o άνθρωπος για να τα αποκτήσει. Η ζωή έτσι θα
ήταν ασφαλώς ανετότερη και περισσότερο ευχάριστη, δεν θα έφτανε όμως ο άνθρωπος
στον πολιτισμό και στην πρόοδο τη σημερινή.