Οικονομική Επιχείρηση και λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων

Οικονομική Επιχείρηση και λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων

Έννοια της επιχείρησης

Επιχείρηση είναι:
ένας οικονομικός οργανισμός, μια αυτοτελής οικονομική μονάδα, με διάφορες νομικές μορφές (Ανώνυμη Εταιρεία, ΕΠΕ, ΙΚΕ,  κτλ.), με διαφορετικό μέγεθος και αντικείμενο,

• διαθέτει κινητή και ακίνητη περιουσία,
• συνδυάζει τους διάφορους συντελεστές της παραγωγής ( φύση, εργασία, κεφάλαιο) με διαφορετικούς τρόπους,
• προμηθεύεται, παράγει και διαθέτει αγαθά και υπηρεσιών στη συναλλακτική αγορά,
• διατρέχει κάποιο σχετικά μικρό ή μεγάλο κίνδυνο κατά τη διεξαγωγή των εργασιών της,
• εφαρμόζοντας την οικονομική αρχή επιδιώκει την πραγματοποίηση κέρδους. Μέλημα της είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους γεγονός που εξασφαλίζει την επιβίωση της αλλά και την ανάπτυξη της μακροχρόνια.

Η επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους γίνεται:

1.   Όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα που πουλάει η επιχείρηση.

2.   Με τη μεγαλύτερη δυνατή τιμή.

3.   Με το χαμηλότερο δυνατό κόστος παραγωγής.

Η λήψη των αποφάσεων στην παραγωγή αφορά ένα ή περισσότερα άτομα και αφορά:

·         τι προϊόν θα παράγει η επιχείρηση,

·         σε τι ποσότητα θα το παράγει,

·         ποια μέθοδο παραγωγής θα χρησιμοποιήσει, δηλαδή ποια τεχνολογία

·         σε ποιο μέρος θα εγκατασταθεί η επιχείρηση,

·         σε ποια τιμή θα πουλάει το προϊόν, και διάφορα άλλα μικρότερης σημασίας προβλήματά της.

Η επιχείρηση ως κοινωνική οργάνωση και η έννοια του "επιχειρείν" και της επιχειρηματικότητας

Η επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας μας, το ίδιο σημαντικό με την οικογένεια. Το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων διαθέτει το ένα τρίτο περίπου από το χρόνο του στις επιχειρήσεις. Τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που καταναλώνονται προέρχονται από αυτές. Επίσης η απασχόληση και το εισόδημα των περισσότερων ανθρώπων καθώς και η εξέλιξη της οικονομίας κάθε χώρας εξαρτάται από τις επιχειρήσεις.

Η επιχείρηση αποτελεί ασφαλώς μια κοινωνική οργάνωση, ξεχωρίζει όμως από αυτή, γιατί συνδέεται με την έννοια του "επιχειρείν" ή της επιχειρηματικότητας. Πρακτικά, η έννοια αυτή:

 Πρώτο, σημαίνει το συνδυασμό των συντελεστών παραγωγής με σκοπό τη δημιουργία υλικών αγαθών ή υπηρεσιών.

 Δεύτερο, εμπεριέχει το στοιχείο της εισαγωγής και εφαρμογής καινοτομιών.

 Τρίτο, εμπεριέχει το στοιχείο του κινδύνου, που σημαίνει ότι κάθε επιχειρούμενος συνδυασμός συντελεστών παραγωγής μπορεί να αποτύχει στο σκοπό του.

Η Επιχείρηση ως Παραγωγική Μονάδα - Οικονομική Οργάνωση

Η επιχείρηση αποτελεί μια παραγωγική - οικονομική μονάδα, με την έννοια ότι συνδυάζει και αξιοποιεί τους συντελεστές παραγωγής (εργασία, κεφάλαιο, γνώση, τεχνολογία κτλ.), προκειμένου να παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες, με σκοπό τη διάθεση τους μέσω του μηχανισμού της αγοράς στους καταναλωτές. Αποτελεί, δηλαδή, την οργάνωση που παράγει πλούτο, με την έννοια των αγαθών με τα οποία ικανοποιούνται ανθρώπινες ανάγκες. Ταυτόχρονα όμως συμμετέχει σε κάθε οικονομική δραστηριότητα, αφού, προκειμένου για παράδειγμα να παράγει, παίζει τους ρόλους του επενδυτή, του καταναλωτή, του αποταμιευτή, του δανειζόμενου, κτλ.

Από την προηγούμενη περιγραφή είναι σαφές ότι η επιχείρηση αποτελεί μια κατ' εξοχήν παραγωγική μονάδα. Είναι, όμως όλες οι παραγωγικές μονάδες, επιχειρήσεις; Το δημόσιο ερευνητικό ίδρυμα, το δημόσιο λύκειο αποτελούν αναμφισβήτητα παραγωγικές μονάδες, είναι όμως επιχειρήσεις; Η απάντηση είναι ασφαλώς όχι. Σε τι λοιπόν διαφέρουν από το ιδιωτικό νοσοκομείο ή σχολείο, τα οποία είναι επιχειρήσεις; Δύο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που διακρίνουν τις επιχειρήσεις από τις υπόλοιπες παραγωγικές μονάδες:

 Πρώτο, η επιχείρηση παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες τα οποία τα διαθέτει έναντι μιας αξίας ανταλλαγής μέσω του μηχανισμού της αγοράς. Έτσι, η ύπαρξη της εξαρτάται από την ικανότητα να αποκτά έσοδα και κέρδη μέσω του μηχανισμού αυτού. Οι παραγωγικές μονάδες που δεν είναι επιχειρήσεις δε διαθέτουν τα προϊόντα με αυτόν τον τρόπο (έναντι μιας αξίας ανταλλαγής μέσω του μηχανισμού της αγοράς) και η επιβίωση τους δεν εξαρτάται από αυτό.

 Δεύτερο, απ' όσα προηγήθηκαν προκύπτει ότι η επιχείρηση συνδέεται με την ανάληψη κινδύνου. Αυτό σημαίνει ότι η λειτουργία μιας επιχείρησης ή μια επιχειρηματική δραστηριότητα συνδέεται με πιθανότητα κέρδους ή ζημίας.

Λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων μέσα από την ανάλυση του οικονομικού προβλήματος

Κύριο Οικονομικό πρόβλημα

Το κύριο Οικονομικό πρόβλημα προέρχεται από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ του πλήθους των αναγκών που οι άνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιήσουν και του περιορισμένου όγκου των αγαθών που υπάρχουν για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών.

Το αίτιο του οικονομικού προβλήματος

Τα αγαθά που διαθέτει μια οικονομία είναι περιορισμένα σχετικά με τις ανάγκες.

Η έλλειψη αγαθών γίνεται προσπάθεια να ξεπεραστεί με την οργανωμένη δραστηριότητα με τη ανάπτυξη της τεχνολογίας, με την εξεύρεση νέων παραγωγικών πόρων.

Στην πραγματικότητα η έλλειψη αγαθών οφείλεται στην έλλειψη των παραγωγικών συντελεστών αυτή είναι και η ουσία του οικονομικού προβλήματος.

Το οικονομικό πρόβλημα είναι μόνιμο και απασχολεί κάθε κοινωνία.

Η Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.)
Ορισμός της Καμπύλης Παραγωγικών Δυνατοτήτων ( Κ.Π.Δ. )

Η Κ.Π.Δ.  δείχνει τις μεγαλύτερες ποσότητες ενός προϊόντος που είναι δυνατό να παραχθούν σε μια οικονομία για κάθε δεδομένη ποσότητα του άλλου προϊόντος.
Όρια παραγωγικών δυνατοτήτων. Οι ποσότητες των αγαθών που μπορούν να παραχθούν σε μια οικονομία κινούνται μέσα σε κάποια όρια.

Ορισμός της Καμπύλης Παραγωγικών Δυνατοτήτων ( Κ.Π.Δ. )

Η Κ.Π.Δ.  δείχνει τις μεγαλύτερες ποσότητες ενός προϊόντος που είναι δυνατό να παραχθούν σε μια οικονομία για κάθε δεδομένη ποσότητα του άλλου προϊόντος.

Όρια παραγωγικών δυνατοτήτων. Οι ποσότητες των αγαθών που μπορούν να παραχθούν σε μια οικονομία κινούνται μέσα σε κάποια όρια.

Τα όρια των παραγωγικών δυνατοτήτων προσδιορίζονται:

1.   Από την ποσότητα των παραγωγικών συντελεστών.

2.   Από την τεχνολογία.

3.   Απεικονίζονται διαγραμματικά με την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων.

Για την κατασκευή της ΚΠΔ θέτουμε τις εξής υποθέσεις:

1.   Η οικονομία χρησιμοποιεί όλους τους παραγωγικούς συντελεστές.

2.   Η τεχνολογία παραγωγής είναι δεδομένη.

3.   Η οικονομία παράγει δύο μόνο προϊόντα.

Εφικτός συνδυασμός

Εφικτοί είναι οι συνδυασμοί που βρίσκονται

Α) Αριστερά της Κ.Π.Δ.

Β) Μπορούν να παραχθούν.

Γ) Για την παραγωγή τους δεν γίνεται πλήρης αξιοποίηση των παραγωγικών συντελεστών δηλ. οι παραγωγικοί συντελεστές υποαπασχολούνται.

Ανέφικτος συνδυασμός

Α) Βρίσκονται δεξιά της Κ.Π.Δ.

Β) Δεν μπορούν να παραχθούν, βρίσκονται εκτός των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας.

Γ) Δεν επαρκούν οι παραγωγικοί συντελεστές και η τεχνολογία τια την παραγωγή τους.

Δ) Για να παραχθούν αυτοί οι συνδυασμοί χρειάζεται:

1.   Να αυξηθούν οι παραγωγικοί συντελεστές ή

2.   Να βελτιωθεί η τεχνολογία ή

3.   Να υπάρξει συνδυασμός και των δύο

4.   Τότε η Κ.Π.Δ. μετατοπίζεται όλη προς τα δεξιά.

5.   Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται οικονομική ανάπτυξη.

Η έννοια του κόστους

Α) Η έννοια του πραγματικού κόστους
Τα οικονομικά αγαθά βρίσκονται σε στενότητα  εξαιτίας της στενότητας των παραγωγικών συντελεστών.
Οι ποσότητες κάθε αγαθού που μπορεί μια οικονομία να παράγει είναι περιορισμένες άρα αν θελήσει να αυξήσει την ποσότητα ενός αγαθού, πρέπει να μειώσει την ποσότητα κάποιου άλλου.
Η παραγωγή κάποιου αγαθού σημαίνει και θυσία των άλλων, που θα μπορούσαν να παραχθούν με τους ίδιους παραγωγικούς συντελεστές, αυτό ονομάζεται εναλλακτικό κόστος ή κόστος ευκαιρίας.

Για να γίνει κατανοητή η έννοια του πραγματικού κόστους, σκεφτείτε ότι κάθε άνθρωπος έχει στη διάθεσή του 24 ώρες την ημέρα. Οι δραστηριότητες που μπορεί να αναπτύξει κάθε ημέρα είναι περιορισμένες από τη διάρκεια της ημέρας. Αν το άτομο αποφασίσει να πάει στον κινηματογράφο για 3 ώρες, είναι πιθανό να αισθανθεί ορισμένη ευχαρίστηση. Ταυτόχρονα όμως υφίσταται και ένα κόστος, που δεν είναι μόνον η τιμή του εισιτηρίου, αλλά και η απώλεια της ευκαιρίας που είχε να κάνει κάτι άλλο στη διάρκεια των τριών ωρών. Το πραγματικό αυτό κόστος λέγεται και κόστος ευκαιρίας ή ακόμη και εναλλακτικό κόστος.

Β) Υπολογισμός του κόστους ευκαιρίας
Έστω ότι θέλουμε να υπολογίσουμε το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ, σε μονάδες του αγαθού Ψ.

Κόστος ευκαιρίας του Χ=ΔΨ( μεταβολή του θυσιαζόμενου αγαθού)                                    ΔΧ( μεταβολή του παραγόμενου αγαθού)

Γ) Το κατά μονάδα κόστος ενός αγαθού δεν παραμένει σταθερό αλλά μεταβάλλεται ( συνήθως αυξάνεται μεταξύ των διαφόρων συνδυασμών).

Αυτό συμβαίνει επειδή οι παραγωγικοί συντελεστές δεν είναι όλοι το ίδιο κατάλληλοι για την παραγωγή των διάφορών αγαθών, γι’ αυτό για να είμαστε αποδοτικοί στη χρήση των παραγωγικών συντελεστών πρέπει πρώτα να αποδεσμεύσουμε τους πιο κατάλληλους παραγωγικούς συντελεστές για την παραγωγή του άλλου αγαθού και μετά να στραφούμε στους λιγότερο κατάλληλους.

Δ) Σχέση πραγματικού κόστους και χρηματικού κόστους.

Το χρηματικό κόστος δεν είναι παρά το πραγματικό κόστος εκφραζόμενο σε χρήμα και όχι σε όρους άλλου προϊόντος.